UPDATES
Praktijkvoorbeeld: Stoffig klooster getransformeerd tot Frisse School
Hoe maak je van een voormalig klooster uit 1926 een moderne, frisse school? Van Tilburg Energie Design uit Horst (L) laat zien dat met slim engineeren en het zoeken naar innovatieve oplossingen ook een historisch gebouw helemaal bij de tijd kan worden gebracht.
Dit bericht verscheen eerder op De Techniek Achter Nederland.
Het voormalige St. Theresiaklooster is vanaf schooljaar 2018/2019 volledig in gebruik als basisschool Onder de Wieken. Maar daar ging wel wat aan vooraf. Het monumentale pand is omgetoverd tot een Frisse School, wat betekent dat het gebouw voldoet aan een pakket overheidseisen rondom leefklimaat, comfort en duurzaamheid.
Uit onderzoek blijkt namelijk dat een energiezuinige, gezonde en duurzame school niet alleen een bijdrage levert aan een beter klimaat, maar ook de leerprestaties van de kinderen verbetert. Een win-winsituatie dus. Ondanks de vele ingrepen die nodig waren om een Frisse School te realiseren, heeft het klooster ook zijn karakteristieken behouden.
Optimaal comfort
In opdracht van Dynamiek Scholengroep en samen met de gemeente Horst aan de Maasen bouwpartners Raedts en Energa, ontwikkelde Van Tilburg Energie Design als hoofdaannemer van het project een plan op basis van een 3D-gebouwsimulatie.
Hans Vloet is de projectleider en was van begin tot eind betrokken bij de renovatie. ‘We wilden vanaf de start inzicht hebben en houden in de effecten van ontwerp- en installatiekeuzes, om zo een optimaal comfort en ideale energieprestaties te garanderen. Ook als er gedurende de looptijd van het project toch keuzes worden bijgesteld.’
Flexibiliteit Frisse School
Een van de onverwachte zaken was de vervanging van de oorspronkelijke houten vloeren. Vloet: ‘Die boden geen ruimte voor isolatie, en waren daarom niet geschikt voor vloerverwarming. Terwijl dit in het originele plan de meest rendabele keuze zou zijn. De conclusie van de doorberekeningen die volgden, was dat het rendabeler zou zijn de vloeren te vervangen om zo vloerverwarming en -koeling mogelijk te maken. Daarnaast zijn de gevels geïsoleerd, zodat de verwarmings-/koelingsinstallatie minder vermogen verbruikt.’
Het hart van de verwarming is een warmtepomp, ondersteund door een kleine elektrische ketel. Vloet: ‘Die hebben we eigenlijk, conform de wens van de opdrachtgever, ‘onzichtbaar’ weten te maken. De bergruimte in het gebouw is beperkt, vandaar dat de school liever geen extra ruimte wilde opofferen aan een verwarmingsinstallatie. Daar kwam onze 3D-modellering weer om de hoek kijken. Alles zit nu keurig in een keldertje geïnstalleerd, natuurlijk met de wettelijk voorgeschreven stahoogte en werkruimte.’
Gezonde luchtkwaliteit
De richtlijnen voor een Frisse School stellen grenswaarden in voor het aantal ppm’s aan CO2 in de lucht om zo een gezonde luchtkwaliteit te garanderen. Voor een klasse B Frisse School ligt deze op 950 ppm. Tegelijkertijd wilden zowel de Scholengroep als de Gemeente dat het pand minder energie zou gebruiken.
Vloet: ‘Dat betekent dat wij op zoek zijn gegaan naar een regelsysteem om die luchtkwaliteit optimaal te krijgen. We passen een 100-procentinstallatie toe; dat is wettelijk verplicht. Maar ook een dynamische aanpak. De volledige capaciteit spreek je in de praktijk nooit aan.’
‘CO2-opnemers in de lokalen meten continu de luchtkwaliteit. Komen de ppm’s boven de grenswaarde, dan betekent dit extra ventileren. Maar wel exact afgemeten en per klaslokaal. Op deze manier wordt er geen energie verspild. Ventileren betekent immers al verwarmde of gekoelde lucht verwijderen.’
Water en wadi’s
Het behouden van de karakteristieke elementen van het klooster, was erg belangrijk bij dit project. Zo is nauw samengewerkt met de architecten om het gebouw zijn oorspronkelijke type beglazing weer terug te geven. Ook is de kapconstructie vernieuwd en voorzien van nieuwe leistenen bekleding, volgens het oorspronkelijke ontwerp. Binnen zijn dakspanten weer zichtbaar gemaakt.
‘Het is mooi hoe we oud en nieuw combineren’, zegt Vloet. ‘Dat mooie ‘oude’ dak watert straks niet meer af op het riool, maar op wadi’s, bestaande uit koffers gevuld met lavastenen, afgedekt met mooie maaskeien uit de regio. Weer een mooie duurzame oplossing die dit oude gebouw helemaal van nu maakt.’
