UPDATES
Gasloos wonen in een drijvende woonwijk
In het Johan van Hasseltkanaal, een zijkanaal van het IJ in Amsterdam-Noord, komen dit najaar de eerste huizen te liggen van de drijvende woonwijk Schoonschip. De 30 waterkavels – in dit geval drijvende betonnen bakken – bieden straks woonruimte aan totaal 46 huishoudens. Het wordt de meest duurzame drijvende woonwijk van Europa. Technisch installatiebedrijf L&B verzorgt de installaties van 20 waterkavels.
Dit artikel verscheen eerder op De Techniek achter Nederland.
Willem Landman, is mede-eigenaar van L&B Duurzame Installatietechniek uit Workum: ‘Wij houden van zaken die niet standaard zijn, dus waren van meet af aan geïnteresseerd in het Amsterdamse Schoonschip-project. Je moet dan bepaalde oplossingen zelf uitvinden. De woningen liggen 2,5 tot 3 meter onder het waterpeil en ze drijven. Dat betekent dat je moet berekenen waar je de apparatuur neerzet, want de woning moet in balans blijven. Maar het heeft ook invloed op het afschot van de riolering, en het vraagt om flexibele aansluitingen naar de kade.’
Het meest interessant zijn volgens Landman echter de hoge duurzaamheidsambities van de duurzame drijvende woonwijk, die onder andere terugkomen in het streven naar een EPC van -0,15. ‘Als dat lukt, ontvangen de woningeigenaren een subsidie van 5.000 euro van de gemeente Amsterdam. Die steunt dit project met veel enthousiasme.’
Warmtewinning uit het kanaal
Om deze lage EPC mogelijk te maken, worden de nieuwe waterwoningen niet aangesloten op het aardgasnet en zijn ze bijzonder goed geïsoleerd. Voor de (vloer)verwarming wordt gebruikgemaakt warmtepompen die warmte aan het water van het kanaal onttrekken.
Landman: ‘De minimumtemperatuur van het kanaalwater is 4 á 5 °C. De warmtepompen die wij inzetten, kunnen al vanaf een watertemperatuur van 3 tot 4 °C warmte aan het kanaal onttrekken. we hebben dus een hele goede bron. Veel vaker zal de temperatuur hoger zijn, waardoor het rendement van de warmtepomp dan ook toeneemt.’
Zonnepanelen en een smart grid
Naast passieve zonnewarmte wordt de zon ook gebruikt voor stroomopwekking via zonnepanelen. Via een smart grid wordt de zo verkregen elektriciteit naar behoefte verdeeld onder de woningen, waarbij het verbruik per woning wordt bijgehouden. Elke woning heeft een grote accu waarin tijdelijke overschotten kunnen worden opgeslagen. Alle 46 huishoudens bij elkaar hebben zo genoeg aan slechts 1 aansluiting op het landelijke energienet.
Landman: ‘Bij stroomuitval leveren de accu’s de stroom voor essentiële zaken, zoals de noodverlichting en de pompputten in de kelder. Elke woning heeft een 1.000-litertank waarin het regenwater wordt opgevangen dat wordt gebruikt voor het spoelen van het toilet. Wanneer die vol zouden raken, moet dat water worden weggepompt. Vandaar dat deze pompen van noodstroom zijn voorzien.’
Zwart water separaat afgevoerd
De toiletten in dit project (en in nog 600 andere nieuwe woningen in Buiksloterham) worden aangesloten op een vacuümriool dat de urine- en ontlastingsstroom (ook wel zwart water genoemd) naar een recycleschip zuigt. In een pilot in samenwerking met Waternet wordt het zwarte water op termijn afgevoerd naar een bioraffinaderij waar het wordt vergist en omgezet in energie. Bij het doortrekken verbruikt de wc slechts 1 liter water.
Het ventilatiesysteem dat L&B in de woningen aanlegt, is aangepast aan de wensen van de nieuwe eigenaar of eigenaren: sommige units krijgen een systeem op basis van warmteterugwinning, anderen een CO2-gestuurd ventilatiesysteem.
Waldemar Torenstra doucht duurzaam
Landman: ‘Acteur Waldemar Torenstra en presentatrice/actrice Sophie Hilbrand gaan ook op een van de duurzame woonboten wonen. Torenstra heeft zich ontpopt als een echte ambassadeur voor de Upfall-douche.’
Deze douche is een Nederlandse uitvinding waarbij douchewater continu wordt gezuiverd. ‘Hierdoor verbruik je maar 1,2 tot 1,5 liter water per minuut, terwijl je 20 tot 30 liter per minuut over je heen krijgt. Door zijn enthousiasme kozen twaalf andere huishoudens ook voor deze douche.’
Aan wal gemaakt, per schip geleverd
De betonnen bakken die de kavels vormen, worden aan de wal gestort, de meeste in Zaandam. De eerste woningen zijn daar al casco op gebouwd en staan klaar om in november per schip naar Buiksloterham te worden vervoerd. ‘Dat is een operatie op zich, want er zal onderweg nog een brug moeten worden weggehaald’, aldus Landman. In 2020 is het project helemaal af.
Foto: Bouwbedrijf Van Middendorp.
