UPDATES
Praktijkvoorbeeld: De Willem en De Zwijger gasloos klaar voor de toekomst
In Best werden begin juli ‘De Willem’ en ‘De Zwijger’ opgeleverd. Twee bijzonder duurzame complexen met een mooie primeur op hun naam. Het zijn namelijk de eerste NOM-appartementencomplexen in Nederland met vijf woonlagen. BAM was verantwoordelijk voor de bouw, ontwerp en leverde de duurzame energiesystemen.
Dit bericht verscheen eerder op De Techniek Achter Nederland.
Opdrachtgever Woonstichting ’thuis’ zocht een oplossing voor twee bestaande portiekflats in Best die in slechte staat verkeerden. Ze moesten betaalbaar blijven voor de huurders, maar tegelijkertijd het liefst zo duurzaam mogelijk worden. BAM werd gevraagd mee te denken over hoe deze complexen aan te pakken.
Na een quickscan werd er gekozen voor sloop en nieuwbouw. In juli 2017 startte de bouw aan de Willem de Zwijgerweg in Best. Een jaar later zijn de laatste appartementen opgeleverd aan de bewoners. Deze wonen momenteel in een complex dat zélf voorziet in alle benodigde energie: Nul op de meter (NOM). De complexen, naar een ontwerp van NB Architecten uit Best, zijn hiermee ‘energiecentrales’ geworden.
Een NOM-primeur
Wat maakt dit project bijzonder? Een NOM-appartementencomplex van vijf verdiepingen was in Nederland nog nooit eerder gerealiseerd. Om dit voor elkaar te krijgen, werden beide wooncomplexen voorzien van verschillende innovatieve installaties.
Zo kregen de 48 appartementen allemaal een individuele warmtepomp met bodemlussen, balansventilatie en een individuele omvormer. Met de gewonnen bodemwarmte worden de appartementen verwarmd en gekoeld.
Ook aan de omgeving is gedacht. Daarom zijn de hemelwaterafvoeren bij de twee wooncomplexen niet rechtstreeks op het riool gekoppeld, maar op een wadi aangesloten. Dit betekent dat regenwater zich verzamelt in een ruimte en weg kan zakken in de bodem. Ook bieden de complexen een thuis aan gierzwaluwen, via in de gevel geïntegreerde nestkasten.
Financiële en technische uitdaging
BAM Wonen en BAM Energy Systems stonden in dit project zowel voor een grote financiële als voor een technische uitdaging. De grootste uitdaging was om zo’n innovatief plan binnen de financiële kaders te realiseren. Om een lange bestemmingsplanprocedure te voorkomen, is ervoor gekozen binnen de contouren van de vorige gebouwen te blijven.
Omdat het dakoppervlak niet voldoende was om genoeg zonne-energie voor het gehele gebouw op te wekken, was een andere oplossing nodig. Die is gevonden door onder andere dunnefilm-panelen van Eigenenergie in de gevel toe te passen.
Engineeringssessies
Door hier gebruik te maken van zonnepanelen met een standaardafmeting, ontstond een gevel die geknikt is. Dit veroorzaakt niet alleen minder schaduw (en dus meer opwek), maar was qua investering ook de meest economische oplossing.
Technisch gezien was de geringe tolerantie tussen de zonnepanelen in de gevel en de achterliggende ophangconstructie een enorme uitdaging. Met intensieve engineeringssessies en planningsoverleggen op de bouwplaats is BAM erin geslaagd dit op te lossen.
Effectieve samenwerking
Het project ‘De Willem’ en ‘De Zwijger’ is het resultaat van een intensieve samenwerking van betrokken partijen op basis van openheid, transparantie en wederzijds respect.
Ieders expertise op het juiste moment aan tafel krijgen, was de sleutel in deze uitdaging. Een bijkomend positief effect van deze open manier van werken en de inzet van vaste ketenpartners, is dat BAM erin geslaagd is een hightech gebouw te realiseren voor mensen met een smalle beurs.
Belangrijk is dat met deze innovatie een basis wordt gelegd voor de ontwikkeling van veel meer Nul-op-de-meterappartementen; vijflaags of meer?
Winnaar Cobouw Awards 2018
De eerste vijflaags NOM-appartementen De Willem en de Zwijger zijn op 21 november 2018 door Cobouw verkozen tot meest Duurzame Project van 2018.
Volgens de jury zijn NOM-appartementen nog steeds zeldzaam, zeker als het sociale huurwoningen betreft. Dit in combinatie met het circulair ontwerp en de aandacht voor regenwatergebruik en biodiversiteit heeft ervoor gezorgd dat massaal gestemd is op de 48 NOM-appartementen in Best.
In lijn met het Manifest Energietransitie
BAM tekende in 2017 het Manifest Energietransitie. Met dit project sluiten zij aan bij de doelstelling van het manifest om het voortouw te nemen bij de versnelling van de energietransitie in de gebouwde omgeving. Bekijk alle voorbeeldprojecten op deze speciale pagina.
