UPDATES
DWA-directeur: Haal energierekening weg bij gebouwhuurders
Het verduurzamen van Nederlandse gebouwen gaat te traag, constateert Jaap Dijkgraaf algemeen directeur bij DWA. Zijn oproep? Leg de energierekening terug bij verhuurders van gebouwen.
“Ik zag laatst een robot die zichzelf leerde lopen in een week tijd. Voor elke nieuwe stap die hij zette, beloonde hij zichzelf. Fascinerend vind ik dat en ik dacht; hoe kunnen we dat naar onze wereld vertalen? Na afloop van het congres, belde ik met Kees Wisse, onze wetenschapper in huis. Dat doe ik altijd, als ik een idee heb. Wisse werkt bij ons voortdurend aan een simulatiemodel, waarmee we het gedrag van gebouwen en gebruikers proberen te voorspellen. Leuk, antwoordde hij, niet handig binnen het bestaande experiment, maar ik zal erover nadenken. Zo is zo’n idee ook bedoeld.”
Dit artikel verscheen eerder op Cobouw.nl
Auteur: Thomas van Belzen
Gebouw als Tamagotchi
Het voorbeeld van de slimme robot komt halverwege het gesprek voorbij, maar is veelzeggend voor de manier waarop Dijkgraaf in de wedstrijd zit. Hij gaat voor win-win en voortdurende vooruitgang, hekelt brancheorganisaties die vooral eigen posities lijken te verdedigen, misschien wel uit angst voor robots die afrekenen met conservatieve denkwijzen, zoals de Tamagotchi, een virtueel huisdier, dat in 1996 de harten van miljoenen kinderharten veroverde.
Dijkgraaf doet zijn verhaal op het kantoor van DWA in Bodegraven. Uitzicht op de A12, het industrieterrein is verder nauwelijks vernoemingswaardig. Een gesprek met een adviseur, die niet uitsluitend adviseur wil zijn.
“Verhalenvertellers heb je nodig, maar uiteindelijk moet er iets gebeuren met onze adviezen. De wereld verbeteren doe je niet met rapporten in een bureaula. Onze omzetcijfers tonen dat we op de goede weg zitten. Veertig procent betreft advies en onderzoek, zestig procent behalen we met het ontwikkelen van ontwerpen die daadwerkelijk worden uitgevoerd.”
Complex vraagstuk
Hoe was het ook al weer? Een beter milieu begint bij jezelf. Precies zo redeneert Dijkgraaf. “Daarom participeren we ook in steeds meer projecten mee, ook risicodragend ja. Nee, we helemaal niet zozeer het werk van andere partijen overnemen. We vormen gelegenheidscoalities met anderen.”
Twintig jaar geleden begon hij bij DWA. In 2002 kwam hij in het directieteam, sinds 2008 is hij algemeen directeur. Gefascineerd door duurzaamheidsvraagstukken. En die zijn misschien nog wel net zo complex als toen.
“Het gaat gewoon te traag als we in 2050 energieneutraal willen zijn. Aan de andere kant; als je ziet wat er nu allemaal al mogelijk is vergeleken met twintig jaar geleden. Die robotisering bijvoorbeeld, dat is ongelofelijk. Innovatie en ontwikkeling brengt ons voortdurend verder.”
Toch gaat het te langzaam… “We voelen de urgentie niet. De grote gevolgen van de klimaatverandering spelen zich te ver bij ons vandaan af. In Bangladesh en zo. In Nederland hebben we het uitermate goed. Daar zit de crux.”
Zeven jaar te lang het meest duurzaam van allemaal
Het DWA-kantoor in Bodegraven kenmerkt zich door veel daglicht, hout, en een prettig binnenklimaat. Je voelt de lucht stromen, zonder dat je er last van hebt. “Dit is een uiting van ons denken”, vertelt Dijkgraaf. “Zelf bedacht, in 2000 gebouwd. Acht jaar lang was dit het meest duurzame gebouw van Nederland.”
Een topprestatie, zou je zeggen. De directeur plaatst het juist in een ander perspectief. “Dat illustreert juist dat ontwikkelingen in de gebouwde omgeving te lang op zich laten wachten. Dat het verschil tussen koplopers en het peloton te groot is. Ook omdat de bouw een gefragmenteerde sector is. De één zegt dit, de ander zegt dat. De klant wordt daardoor in verwarring gebracht.”
De Nederlander, te zorgeloos én in de war. “Aan de techniek ligt het niet. Natuurlijk speelt geld ook een rol. Het alternatief voor aardgas is in het beginsel altijd duurder. Ook voor dit gebouw is leergeld betaald. Geen enkele installatie wordt hier centraal aangestuurd, terwijl we rond 2000 juist dachten dat het “local operating network’ het helemaal zou gaan maken. Niet dus. Contact maken met de wereld buiten, is nu een vereiste. Data delen. Om van te leren. Gebruikersprofielen monitoren. Om van te leren. Ook de apparatuur van nu is stukken beter dan die van toen. En de isolatiematerialen ook.”
DWA bestaat nu 31 jaar. Met 110 mensen in dienst groeit het middelgrote adviesbureau weer. Dijkgraaf hoopt dat het met het aantal duurzame gebouwen in Nederland ook die kant op gaat. “De berg niet-duurzame gebouwen is nog zo groot.”
The firts, the last…
Met net opgeleverde gebouwen zoals First in Rotterdam (“Breeam Excellent”, ongeveer 200 zonnepanelen en ondergrondse koude-warmteopslag) vindt Dijkgraaf het een sport om duurzame steentjes bij te dragen en te delen.
En toch gaat het hem niet snel genoeg. Daarom dringt hij binnen het Platform Duurzame Huisvesting, waar hij namens TVVL aan deelneemt, aan op nieuwe regels. Zijn voorstel? In 2025 betaalt de huurder van een kantoorgebouw niet meer voor zijn energiegebruik.
“Dan wordt het gemakkelijker om de totaalprijs voor het gebruik van een gebouw te vergelijken. Het is bovendien in lijn met de verplichting dat gebouweigenaren vanaf 2023 geen gebouw meer mogen verhuren met een C-label of lager. Deze stap levert echter meer op, denken wij. Een label zegt niets over de hoogte van de energiekosten. Ik ken ook genoeg gebouwen met een A-label én een hoge energierekening.”
Gebouweigenaren zijn nu al in paniek
Zijn voorstel klinkt misschien wel net zo slim als een zelfdenkende robot. Maar zullen gebouweigenaren dit accepteren? Nu al schijnen ze in paniek te zijn, omdat ze al hun bezit moeten transformeren naar een C-label. Onuitvoerbaar, voert de elite aan.
“Dat weet ik niet. Maar huurtermijnen worden ook steeds korter sinds de vastgoedcrisis dus in een sterk concurrerende markt is het ook in hun belang om hun bezit te verduurzamen. Op deze manier beloon je ook de partijen die er wel in investeren; zij kunnen zeggen dat ze een gebouw kunnen leveren zonder energierekening.”
